Een veelgestelde vraag is hoe lang een echtscheidingsprocedure eigenlijk duurt. Als u het over alles eens bent, kan het snel gaan, denk aan vier tot zes weken. Als u het niet over alles eens bent, of als één van de echtgenoten geen gehoor geeft (bijvoorbeeld omdat hij/zij met de noorderzon is vertrokken), dan duurt het minimaal zes tot zeven maanden. Als beide echtgenoten meedoen in de procedure en ieder iets anders wil, kan het allemaal nog veel langer duren. Met een beetje pech en wat vertragingen, bent u zo een jaar verder. Om het iets overzichtelijker te maken voor u, heb ik een schema gemaakt, zie rechts (openen in een andere pagina = handig). Hoe moet u dit schema lezen? Een paar voorbeelden (klik op de titel om verder te lezen).
Voorbeeld 1 (schema links)
De advocaat van uw echtgenoot dient een verzoekschrift tot echtscheiding in bij de rechtbank. Hij/zij vraagt:
- de echtscheiding uit te spreken; en
- te bepalen dat uw gezamenlijke woning verkocht moet worden.
Uw advocaat heeft nu zes weken (met een verlenging van vier weken) om te reageren op het verzoekschrift. U bent het ermee eens dat de echtscheiding er moet komen. U wilt echter zo lang mogelijk met de kinderen in de woning blijven wonen. Daarnaast bent u net werkloos geworden waardoor uw inkomen een stuk lager is geworden. U wilt dus - in ieder geval tijdelijk - partneralimentatie. Uw advocaat dient daarom een verweerschrift in (tekst in groen) waarin hij de rechter vraagt:
- de verkoop van de woning zo lang mogelijk uit te stellen; en
- om partneralimentatie vast te stellen.
Uw echtgenoot wordt boos, want die partneralimentatie, dat ziet hij/zij niet zitten. En dus zal de advocaat van uw echtgenoot daar verweer tegen willen voeren (tekst in groen). Dat kan binnen vier weken (met een verlenging van vier weken).
Vervolgens is het wachten op een zitting. Dat kan zomaar drie tot zes maanden duren. Als de zitting er dan eindelijk is geweest, duurt het nog vier weken voor de beslissing komt. Helaas is het daarna nog niet klaar, want de echtscheiding is pas definitief als zij is ingeschreven bij de gemeente. Dat kan meteen als beide (ex)echtgenoten een verklaring tekenen dat zij dat willen. Anders is het maar liefst drie maanden wachten geblazen! U ziet, als u pech hebt zoals in dit voorbeeld, dan bent u dus één jaar en twee maanden bezig
Voorbeeld 2 (schema pijl uiterst links)
Uw echtgenoot heeft het in zijn/haar bol gekregen en is er vandoor met iemand die in een ver buitenland woont. U wilt helderheid, want u bent in gemeenschap van goederen gehuwd en u kent uw echtgenoot: voor u het weet, is al het spaargeld op en wordt er - zonder dat u dat weet - een lening met woekerrente afgesloten om dat buitenlandavontuur verder te bekostigen. Overigens is het ook denkbaar dat iemand om andere redenen dan de voornoemde (bijvoorbeeld een psychische ziekte) zomaar verdwijnt. In dat geval is het soms beter om te zorgen dat de echtscheiding er komt, simpelweg omdat u geen enkele controle hebt over de handel en wandel van uw verdwenen partner.
U wendt zich dus tot een advocaat die een echtscheidingsverzoek voor u indient. Als de woonplaats van uw wederhelft onbekend is, wordt het verzoek gepubliceerd in de Staatscourant (vroeger was dat in een dagblad, sommigen van u kunnen zich dat wellicht nog herinneren). De verweertermijn is dan drie maanden. Als uw echtgenoot zich binnen die drie maanden niet meldt bij de rechtbank, spreekt de rechtbank meestal zonder zitting en binnen vier weken de echtscheiding uit. Daarna is het weer drie maanden wachten voordat de echtscheiding ingeschreven kan worden bij de gemeente. In dit scenario bent u dus minimaal zeven maanden bezig.
Wat natuurlijk ook kan, is dat uw echtgenoot is vertrokken en (tijdelijk) is ingetrokken bij zijn/haar moeder/vader. Dan is het adres natuurlijk wèl bekend. In dat geval is de verweertermijn zes weken (met eventueel een uitstel van vier weken). Als uw echtgenoot binnen die termijn geen verweer voert - bijvoorbeeld om hij/zij het met het verzoek eens is - dan spreekt de rechter na afloop van die termijn binnen vier weken de echtscheiding uit. Soms werkt iemand dan toch mee aan snelle inschrijving. In het andere geval is het dus weer drie maanden wachten.
De pijl links geldt ook voor mensen die samen afspraken maken en die afspraken vastleggen in een overeenkomst (echtscheidingsconvenant). Het echtscheidingsconvenant wordt door uw advocaat meegestuurd met het verzoekschrift. Na ontvangst van het verzoekschrift spreekt de rechtbank binnen vier weken de echtscheiding uit. U hoeft dus niet te wachten tot de verweertermijn verstreken is en er komt geen zitting.
Als u snel wilt scheiden, is dit de te volgen weg, zie ook onder het kopje 'Kan dat niet sneller?' U moet er wel rekening mee houden dat soms wat tijd nodig is om overeenstemming te bereiken over het convenant.
Voorbeeld 3 (schema rechts)
Dit lijkt op het eerste voorbeeld, behalve dan dat uw echtgenoot alleen verweer voert tegen uw verzoeken. Er worden geen eigen verzoeken gedaan. In het schema kunt u dan uittellen dat u in ieder geval zes weken (plus vier weken) + drie tot zes maanden + vier weken + één week/drie maanden verder bent voordat de echtscheiding helemaal klaar is. Precies, ook weer zo ongeveer een jaar.
Kan dat niet sneller?
Ja, dat kan. De wet denkt met u mee zogezegd en alles kan altijd sneller. Wel geldt dan een soort wederkerige voorwaarde die luidt: als u lief bent voor elkaar, zijn de wet en de rechtbank lief voor u. U voelt vast al aan wat dit betekent: als u overeenstemming bereikt over de zaken, dan kunnen de advocaten dat aan de rechtbank meedelen, waarop de rechtbank zich haast om een beslissing te nemen. Dit uiteraard om te voorkomen dat u zich toch weer bedenkt. Mijn advies luidt daarom dat u altijd goed luistert naar uw advocaat. Uw advocaat weet immers of wat u wilt redelijk is of volstrekt onzinnig. Redelijkheid is het smeermiddel van de procedure terwijl onzinnigheid en koppigheid het spreekwoordelijke zand in de machine vormen. Hoe moeilijker u het maak voor uw aanstaande ex, hoe moeilijker het u zichzelf in feite maakt en hoe langer het allemaal duurt.
En dat gele tekstje links boven?
Dat is uw redding in lang(s)lopende procedures. Uw advocaat kan namelijk op ieder moment tijdens de procedure en voordat het verzoekschrift tot echtscheiding is ingediend aan de rechtbank vragen wat 'ordemaatregelen' te treffen. Het woord zegt het al: het gaat om maatregelen die bedoeld zijn tijdelijk rust in de situatie te brengen. Die ordemaatregelen gelden totdat de echtscheiding is ingeschreven bij de gemeente. U kunt de rechter vragen om een tijdelijke beslissing te nemen over:
- wie voorlopig in de echtelijke woning mag wonen;
- bij wie de kinderen voorlopig verblijven;
- een omgangsregeling met de ouder bij wie de kinderen niet verblijven;
- partner- en kinderalimentatie.
Duizelt het u?
Dat is begrijpelijk. Het goede nieuws is dat dit het in grote lijnen wel is. Het slechte nieuws is dat er best nog wat andere scenario's te bedenken zijn. Maar misschien kunt u zich daar beter niet al te veel het hoofd over breken. En als er toch nog vragen zijn, stelt u ze dan gewoon aan uw advocaat.